— Да пабачэння! Няма калі з вамі, хлопцы, у мяне работа чакае.
Але Арцём апярэдзіў яго, затрымаў руку.
— Падкінь нас на птушыны, — папрасіў ён і як ні ў чым не бывала падміргнуў сваімі незразумелымі раскосымі вачыма.
— Ты сур’ёзна? — спытаў Рыгор.
— Анягож, — адказаў за Арцёма Бландзін. — Купім ваўка і назад. Бо, як кажа мой бацька, не адкладай работу на суботу, а… на старасць.
— Не паеду, — рашуча буркнуў Рыгор. — Прадалі даўно таго ваўка.
— А вось гэта невядома, — сказаў Арцём.
— Вам забава, а людзям клопат, — стаяў на сваім Рыгор.
— Што ты за «кента» нам падсунуў? — зневажальна спытаў у Арцёма Рыжы.
— Я табе не «кент», — абурыўся Рыгор. — Шукай таксі і едзь куды хочаш, а мне з табой не па дарозе.
— Можам і на таксі, — спакойна заўважыў Рыжы. — У нас грошай не лічаць. Гэта ты жабрак.
— І без цябе, гандзюля, дабяромся, — засмяяўся і Бландзін.
Ён плюнуў, і сліна трапіла на крыло машыны. Чамусьці гэта ўзвар’явала Рыгора больш за ўсё, і ён выскачыў з кабіны.
— Ану вытры!
Але Рыжы, які стаяў да яго бліжэй за ўсіх, спрактыкавана і хутка, так, што Рыгор не паспеў і падумаць, без размаху стукнуў яму бакавым злева, і ён абсунуўся долу, не ўпаў, паспеў ухапіцца за ручку кабіны, але ў галаве загуло і фігуры ўсіх траіх на імгненне расплыліся перад ім. Ён патрос галавой.
— Не трэба больш, — сказаў ляніва Арцём. — Досыць яму!
— Ну што? — спытаў Бландзін здзекліва. — Як свінг? Ведай, цябе чэмпіён вобласці пачаставаў, не хто-небудзь!
Рыгор ірвануўся да яго і з усёй сілы ўдарыў яму галавой у твар. Усё-такі і ён нешта кеміў у бойцы. Бландзін рохкнуў, нібы япрук, і пачаў асядаць на зямлю. З носа ў яго пырснула кроў. Але Арцём трымаў ужо яго за рукі, а Рыжы зноў ударыў, спакойна, нібы па мяху ў спартыўнай зале, і Рыгор зразумеў, што яго адолеюць.
— Бі!
— Па пысе яму!
— Вытры сам, пралетарый вясковы! Ёлуп!
Яго таропка білі хвіліны дзве, пакуль не закрычалі прахожыя. Потым хлопцы лагодна і не спяшаючыся пайшлі прэч. Рыгор кінуўся за манціроўкай, але інструменты былі схаваны далёка пад сядзеннем — пакуль дастанеш. «Ды што манціроўка, — падумаў ён раптоўна. — Хіба ёй навучыш такіх?»
Ён зірнуў у бакавое люстэрка і пакратаў сківіцу. Пад вокам імкліва распухала чырвань. «Дажыўся — падлеткі падмаладзілі».
Бландзін азірнуўся і крыкнуў амаль весела:
— Калхознік!
Але гэты зусім дурны вокрык чамусьці наадварот супакоіў Рыгора. Ён прыклаў да вока ключы ад запальвання і палез у кабіну.
Ля будкі шаўца, дзе паўкругам тоўпіліся і з цікавасцю аглядалі Лупа людзі, з’явіўся аднекуль малады, зухаваты хлопец. Спачатку ён прыслухоўваўся. Гутарка навокал ішла шчырая, але бяссэнсавая. Хлопец быў апрануты ў цёплы спартыўны камбінезон. Вочы яго цупка ўглядаліся ў кожнага чарговага прамоўцу, але ўвесь час неяк кпліва. Асіметрычны твар са зрэзаным падбародкам і ямкай пасярэдзіне быў акуратна паголены. Даўгія рукі даставалі амаль да каленяў. Урэшце ён энергічна пасунуўся бліжэй да Карнюшкі і спытаў напаўголасу, але выдалася паўза і яго пачулі.
— Выліняў твой звер ці не? Памацаць я ж не магу.
Карнюшка няўцямна зірнуў на яго і адказаў няўпэўнена:
— Мусіць, ліняў.
Луп раптам захваляваўся, выскаліў іклы, поўсць на яго спіне стала дуба. Ланцуг нацягнуўся.
Хлопец адступіў на крок.
— Даю чацвяртак, і расход, — сказаў ён.
— Ага, уладальнік дачы з’явіўся. Так ці не? — спытаў хлопца Акцёр.
— Няма яшчэ дачы.
— А воўк навошта?
— Згадзіцца ў гаспадарцы. Немаўлятка і тое да сябе ўсё цягне. Чулі такую ісціну?
Мешчанін выступіў наперад. Ён прыкметна хваляваўся.
— Ведаю я тваю гаспадарку, — сказаў ён. — Злупіш шкуру і шапку пашыеш. Потым прадасі.
І ён звярнуўся да ўсіх, удакладніў:
— Сусед мой, па прозвішчу Шахоцька. Усіх сабак навокал пазводзіў, сабакар ты чортаў! Мой Пірат летась прапаў. Твая работа!
— Цьвэнькаеш абы-што, салавей стары! Надакучылі мне твае песні.
— Сабакар ты там ці хто, усё ж цішэй крыху, — уладна заўважыў яму Акцёр. — Бачыш, мы тут важную справу вырашаем. Замры!
І Шахоцька змоўк, хоць і не думаў пужацца. Ён не стаў пярэчыць, бо паважаў сілу, а Акцёр быў раза ў паўтара буйней за яго, да таго ж з ім былі ўсе гэтыя дзіўныя, на яго погляд, людзі: Студэнт, Філосаф, нават нягеглы сусед, якога тут празвалі Мешчанін.
— Мабыць, нешта не так? — спытаў ён. — Прадаюць, а я купляю. А ты, суседзе, яшчэ пашкадуеш.
— Грозен рак, ды вочы ў с… — буркнуў Студэнт.
Навокал засмяяліся.
Філосаф кіўнуў на Мешчаніна і паўшчуваў:
— Навошта суседа крыўдзіш?
— Ён паклёп на мяне ўзвёў!
— Годзе! — узвысіў голас Акцёр і махнуў капялюшам. — Хто яшчэ за свабоду?
Але грошай больш ніхто не ахвяраваў.
— О тэмпера, о морэс! — уздыхнуў Акцёр і зняў з рукі танны электронны гадзіннік.
— Прадаю!
— Колькі? — спытаў Шахоцька.
— Пятнаццаць!
— Чырвонец даю!
— Ну і таракан! — фыркнуў Студэнт. — І ён з майго пакалення?
— Забірай, — сказаў Акцёр. — Няхай звер жыве свабодны. За тое, што сына майго не крануў.
Ён кінуў у капялюш чырвонец.
Валерый Шахоцька паклаў гадзіннік у кішэню. Ён увогуле меў звычку прыбіраць да рук усё, што давала прыбытак. У яго сапраўды было своеасаблівае хобі, занятак, які прыносіў яму добрыя грошы. Ён лавіў беспрытульных сабак, забіваў іх, а з меху вырабляў кучумкі, унты, нават дублёнкі тыпу «аляска». Сабачы мех толькі дурням здаецца нічога не варты. У яго ж усё прыносіла грошы: сабакі, кошкі, тхары, краты, іншы раз і лясны звер. Але паляўнічым Шахоцька не быў. Дый навошта яму клопаты з ружжом, порахам, ліцэнзіямі? Цікуюць за паляўнічымі ўсе, нават піянеры, а за зверам трэба добра пабегаць. Час трэба. А час — гэта грошы. Куды зручней і мэтазгодней магутны матацыкл, добры мех, а ў кішэні дзесяцізарадны малакаліберны пісталет Марголіна з бязгучнай насадкай на ствале. Усё гэта ў яго было напагатове.